भदौ १२, काठमाडौं । न्यून आय भएका परिवारका नेपाली किशोरकिशोरीले मासिक औसत २ हजार १ सय रुपैयाँ कमाउने गरेको एक अध्ययनले देखाएको छ । माष्टरकार्ड फाउण्डेशनको सहयोगमा सेभ द चिल्ड्रेनले गरेको युवाहरूको चाहनासम्बन्धी बजार अध्ययनले १२ देखि १८ वर्ष उमेरसमूहका किशोरकिशोरीले मासिक न्यूनतम सवा ६ सय रुपैयाँदेखि अधिकतम ३ हजार ६ सय रुपैयाँ आम्दानी गर्ने निष्कर्ष निकालेको हो । यो उनीहरू आफैले काम गरेर कमाउने रकम हो, यसमा उनीहरूले पाउने पकेट खर्च समावेश छैन ।
अध्ययनले न्यून आय भएका परिवारका किशोरकिशोरीले मासिक पाउने पकेट खर्चको पनि हिसाब निकालेको छ । उनीहरूले पाउने पकेट खर्च मासिक औसत २ सय ६७ रुपैयाँ मात्र रहेको छ । धेरै पाउने किशोर वा किशोरीले १ महीनामा ४ सय ९० रुपैयाँ र कम पाउनेले ४४ रुपैयाँ मात्र पाउने बताइएको छ ।
सेभ द चिल्ड्रेनले नेपालसमेत कोलम्बिया, केन्या र घाना गरी चार मुलुकमा यस्तो अध्ययन गरेको थियो । नेपालमा कैलाली, सुर्खेत, काठमाडौं र भक्तपुर गरी चार जिल्लामा बजार अनुसन्धान गरिएको युथसेभकी वरिष्ठ परियोजना प्रमुख जया बुढाथोकीले बताइन् । विशेषगरी न्यून आय भएका परिवारमा लक्षित सो अध्ययनले नेपाल यी चार मुलुकको सूचीमा तेस्रो स्थानमा रहेको देखाएको छ । नेपालको भन्दा बढी प्रतिव्यक्ति आय (पीसीआई) भए पनि केन्याली किशोरकिशोरीले नेपालीले भन्दा कम कमाइ गरिरहेको अध्ययनको निष्कर्ष छ । उनीहरूको मासिक औसत कमाइ १ हजार ५ सयको हाराहारीमा सीमित छ । अध्ययनको आधार वर्ष सन् २०१० मा केन्याको पीसीआई ६९ हजार ४ सय रुपैयाँ थियो भने नेपालको ४३ हजार ६ सय थियो ।
कमाइको सूचीमा कोलम्बिया सबैभन्दा अगाडि देखिएको छ । त्यहाँका किशोरकिशोरीले मासिक औसत ७ हजार ३ सय रुपैयाँ कमाउँछन् । घानाका किशोरकिशोरीले भने ४ हजार ६ सय कमाउने अध्ययनमा उल्लेख छ । सन् २०१० मा कोलम्बियाको पीसीआई ४ लाख ९० हजार रुपैयाँ र घानाको १ लाख १० हजार रुपैयाँ थियो ।
सेभ द चिल्ड्रेनको ‘युथसेभ’ परियोजनाले यी मुलुकहरूमा युवा बचतका बारेमा अध्ययन अनुसन्धान र प्रवद्र्धन गरिरहेको छ । ‘कम आय भएका परिवारका युवाले बचत गर्दैनन् भत्रे मान्यतालाई पछिल्लो २० वर्षको अध्ययनले तोडिसकेको छ,’ बुढाथोकीले भनिन्, ‘पछिल्लो अध्ययनले युवाको बचत व्यवहारका विभित्र पाटाहरूलाई दृष्टिगत गरेको छ ।’
अध्ययनले न्यून आय भएका परिवारका किशोरकिशोरीले मासिक पाउने पकेट खर्चको पनि हिसाब निकालेको छ । उनीहरूले पाउने पकेट खर्च मासिक औसत २ सय ६७ रुपैयाँ मात्र रहेको छ । धेरै पाउने किशोर वा किशोरीले १ महीनामा ४ सय ९० रुपैयाँ र कम पाउनेले ४४ रुपैयाँ मात्र पाउने बताइएको छ ।
सेभ द चिल्ड्रेनले नेपालसमेत कोलम्बिया, केन्या र घाना गरी चार मुलुकमा यस्तो अध्ययन गरेको थियो । नेपालमा कैलाली, सुर्खेत, काठमाडौं र भक्तपुर गरी चार जिल्लामा बजार अनुसन्धान गरिएको युथसेभकी वरिष्ठ परियोजना प्रमुख जया बुढाथोकीले बताइन् । विशेषगरी न्यून आय भएका परिवारमा लक्षित सो अध्ययनले नेपाल यी चार मुलुकको सूचीमा तेस्रो स्थानमा रहेको देखाएको छ । नेपालको भन्दा बढी प्रतिव्यक्ति आय (पीसीआई) भए पनि केन्याली किशोरकिशोरीले नेपालीले भन्दा कम कमाइ गरिरहेको अध्ययनको निष्कर्ष छ । उनीहरूको मासिक औसत कमाइ १ हजार ५ सयको हाराहारीमा सीमित छ । अध्ययनको आधार वर्ष सन् २०१० मा केन्याको पीसीआई ६९ हजार ४ सय रुपैयाँ थियो भने नेपालको ४३ हजार ६ सय थियो ।
कमाइको सूचीमा कोलम्बिया सबैभन्दा अगाडि देखिएको छ । त्यहाँका किशोरकिशोरीले मासिक औसत ७ हजार ३ सय रुपैयाँ कमाउँछन् । घानाका किशोरकिशोरीले भने ४ हजार ६ सय कमाउने अध्ययनमा उल्लेख छ । सन् २०१० मा कोलम्बियाको पीसीआई ४ लाख ९० हजार रुपैयाँ र घानाको १ लाख १० हजार रुपैयाँ थियो ।
सेभ द चिल्ड्रेनको ‘युथसेभ’ परियोजनाले यी मुलुकहरूमा युवा बचतका बारेमा अध्ययन अनुसन्धान र प्रवद्र्धन गरिरहेको छ । ‘कम आय भएका परिवारका युवाले बचत गर्दैनन् भत्रे मान्यतालाई पछिल्लो २० वर्षको अध्ययनले तोडिसकेको छ,’ बुढाथोकीले भनिन्, ‘पछिल्लो अध्ययनले युवाको बचत व्यवहारका विभित्र पाटाहरूलाई दृष्टिगत गरेको छ ।’
युवाहरूमा बचत संस्कृतिको विकास गर्न सकेमा त्यसले मुलुककै आर्थिक विकासमा सकारात्मक टेवा दिने अध्यययनमा उल्लेख छ । साथै, युवा बचतको प्रवद्र्धन गरिरहेका बैङ्क तथा वित्तीय संस्थाहरूलाई पनि भविष्यका लागि ग्राहक बढाउन मद्दत पुग्ने बताइएको छ । किशोरकिशोरीमा बचत संस्कृति बढाउनकै लागि बैङक् अफ काठमाडौं (बीओके)ले ‘चेतनशील युवा बचत योजना’ सञ्चालन गरिरहेको छ ।
बीओके युथसेभ परियोजनाको साझेदार संस्था हो । ४ महीनाअघि शुरू गरिएको बचत योजनाअन्तर्गत हालसम्म १ हजार ५ सय किशोरकिशोरीले खाता खोलेको बैङ्कका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत अजय श्रेष्ठले जानकारी दिए । यस्ता कार्यक्रमले युवाहरूमा थप आत्मविश्वास जगाउने मात्र नभइ गाह्रोसाह्रो परेका बेला सहयोग पनि हुने सहभागी युवाहरू बताउँछन् ।
बीओके युथसेभ परियोजनाको साझेदार संस्था हो । ४ महीनाअघि शुरू गरिएको बचत योजनाअन्तर्गत हालसम्म १ हजार ५ सय किशोरकिशोरीले खाता खोलेको बैङ्कका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत अजय श्रेष्ठले जानकारी दिए । यस्ता कार्यक्रमले युवाहरूमा थप आत्मविश्वास जगाउने मात्र नभइ गाह्रोसाह्रो परेका बेला सहयोग पनि हुने सहभागी युवाहरू बताउँछन् ।
August 29, 2012 Published in Aarthik Abhiyan Daily
No comments:
Post a Comment