भोको पेटमा किनमेल गर्न जानुभयो भने तपाईंले कुनै महँगो रेष्टुराँमा पैसा खर्च गर्ने सम्भावना बढी हुन्छ । यसै पनि शपिङ मलका रेष्टुराँहरु महँगा नै हुन्छन् । रेष्टुराँको मेनुले पनि तपाईंलाई खर्च गर्न उक्साउने काम गर्छ ।
गाँस, बास र कपास मानिसका आधारभूत आवश्यकता हुन् । तपाईं कपडामा मितव्ययिता अपनाउन ठूला शपिङ मलमा नगई ससाना पसलमा, डिस्काउण्ट स्टोर वा कहिलेकाही फुटपाथमै कपडा किन्न सक्नुहुन्छ । बस्नका लागि पनि ठूलो महल चाहिदैन, सानो ओत लाग्ने ठाउँ भए पनि गुजारा गर्न सकिन्छ । तर, खाद्यान्नका लागि तपाईंसँग त्यति धेरै विकल्प छैनन् । न एक दिनमा एक छाक खाएर गुजारा हुन्छ न त एकै प्रकारको खाना सधैं खाएर । त्यसैले खाद्यान्नमा हुने मूल्यवृद्धिले सबैलाई पिरोलेको हुन्छ । यो यति संवेदनशील छ कि यातायात भाडा, इन्धन आदिको मूल्य बढ्नासाथ खाद्यान्नको मूल्य स्वतः माथि जान्छ । हुन त खाने आवश्यकतालाई कसैगरी पनि टार्न सकिदैन तर केही उपाय अपनाएर खानासम्बन्धी खर्चमा नियन्त्रण भने गर्न सकिन्छ ।
घरमै खानुहोस्
घरबाहिर खानु कुनै पनि किसिमले महँगो पर्छ । रेष्टुराँमा महँगो मूल्य तिरेर खाने पोषिलो खाना त्यो भन्दा कैयौं गुणा कम खर्चमा घरमै तयार पार्न सक्नुहुन्छ । यदि तपाईंलाई रेष्टुराँ साँच्चिकै मन पर्छ भने त्यहाँ खाने होइन, लगानी गर्ने बारेमा सोच्नुहोस् ।
योजना बनाएर मात्र बजार जानुहोस्
कुनै किराना वा तरकारी पसलमा गएर जे राम्रो देखिन्छ, त्यसैले झोला भर्न थाल्नुभयो भने तपाईंले अनाहकमा धेरै पैसा खर्च गर्ने सम्भावना बढी हुन्छ । यस्तो खर्च नियन्त्रण गर्न बजार जानुअघि नै आफुले किन्नुपर्ने वस्तुहरूको सूची बनाउनुहोस् । घरमा बनाउने खानाको योजना एक हप्ता पहिले नै बनाउनुहोस् र त्यसका लागि चाहिने सामग्रीको सूची तयार गर्नुहोस् । त्यसपछि बजार गएर सूचीमा उल्लेख गरिएका सामग्री मात्र किन्नुहोस् ।
आँखा चिम्लनुहोस्
आधुनिक पसल तथा शपिङ सेण्टरहरूमा किनमेल गर्न सजिलो हुन्छ । तर, त्यहाँ सामानहरूको सजावट यसरी गरिएको हुन्छ कि हेर्दै जाँदा तपाईं केही नचाहिएका सामान पनि किन्ने सम्भावना रहन्छ । यदि किन्नुपर्ने सामानको सूची साथमै राख्नुभएको छ भने तपाईं दूध खोज्न ‘जङ्क फुड’ राखिएको ठाउँतिर पक्कै जानुहुने छैन । गइहालियो भने पनि आफ्नो खरीद सूचीमा नभएका सामानप्रति आँखा चिम्लनुहोस् ।
पेट भरेर मात्र किनमेल गर्न जानुहोस्
भोको पेटमा किनमेल गर्न जानुभयो भने तपाईंले कुनै महँगो रेष्टुराँमा पैसा खर्च गर्ने सम्भावना बढी हुन्छ । यसै पनि शपिङ मलका रेष्टुराँहरू महँगा नै हुन्छन् । रेष्टुराँको मेनुले पनि तपाईंलाई खर्च गर्न उक्साउने काम गर्छ । त्यसैले खर्चलाई आफ्नो नियन्त्रणमा राख्न पहिले टन्न खाना खानुहोस् अनि मात्र किनमेलमा जानुहोस् ।
तयारी खाना नखानुहोस्
बदलिँदो समयसँगै मानिस व्यस्त हुँदै गएको छ । ऊ हरेक काममा सहजता चाहन्छ । मानिसको यही व्यस्तताले ‘ग्रोसरी स्टोर’हरूका लागि व्यापारको नयाँ अवसर उपलब्ध गराएको छ— तयारी खाना । तर, तीनको मूल्य भने उच्च हुन्छ । म्याकरोनी, चाउचाउ, चिकन तथा माछाका तयारी परिकार किन्नुभन्दा यस्ता खाना तयार गर्नका लागि चाहिने सामग्री किन्नुहोस् । नबिर्सनुहोस् कतिपय बेकरी तथा आइसक्रिमहरू पनि सामान्य ज्ञानका आधारमा घरमै तयार गर्न सकिन्छ ।
बोत्तलबन्द पानी नकिन्नुहोस्
आफ्नो घरको धारामा आउने पानी पिउनयोग्य छैन भने ‘वाटर फिल्टर’ वा पानी शुद्धीकरण गर्ने केमिकल किन्नुहोस् । मिनरल वाटरले तपाईंको खर्च बढाउनमा ठूलै भूमिका खेल्छ । अझ गर्मी ठाउँमा त पानीको खर्च उल्लेखनीय रूपमा माथि पुग्छ ।
किनमेलमा केटाकेटीलाई नलैजानुहोस्
भोका, थाकेका र सन्की केटाकेटी सँगै लैजानुभयो भने तपाईंको किनमेलको समय लम्बिन्छ र खर्च पनि बढ्छ । छोराछोरीलाई किनमेलमा लैजानै परेमा घरमै पेटभरि खुवाएर लैजानुहोस् ।
थोकमा किन्नुहोस्
आफुलाई धेरै चाहिइरहने वस्तु थोकमा किन्नुहोस् । यसरी किन्दा धेरै पैसा बचाउन सकिन्छ । आजभोलि सबै सामानमा खुद्रा र थोकमूल्य लेखिएको हुन्छ । हरेक सामान किन्दा अर्को त्यस्तै सामान सस्तोमा पाइन्छ कि बुझ्नुहोस् । तर, यसो गर्दा गुणस्तरमा सम्झौता गर्ने तथा सस्तो पाइयो भन्दैमा नचाहिने सामान थुपार्नबाट भने बच्नुहोस् ।
पुरस्कार तथा छूट कुपनको प्रयोग
तपाईं किनमेलका लागि गइरहने पसल वा कम्पनीले नियमित ग्राहकका लागि विशेष छूट कुपनको व्यवस्था गरेको हुन सक्छ । कतिपय कम्पनीले पत्रपत्रिका तथा अनलाइनमा छूट कुपनहरू दिइरहेका हुन्छन् । आफुलाई सान्दर्भिक हुने वस्तु तथा सेवाहरूको कुपन लिन नबिर्सनुहोस् । यसबाट पनि केही पैसा जोगाउन सकिन्छ ।
हाटबजार तथा मेलामा किन्नुहोस्
हिँउद विभिन्न व्यापारिक मेलाहरूको मौसम पनि हो । यस्ता मेलामा अधिकांश सामानमा छूटको व्यवस्था गरिएको हुन्छ । त्यस्तै, स्थानीय कृषकहरूले उत्पादन गरेका वस्तु आयातित वस्तुभन्दा सस्तोमा पाइन्छन् । हाटबजारमा पनि मौसमी तरकारी तथा खाद्यवस्तु कम मूल्यमा किन्न पाइन्छ ।
तल हेर्नुहोस्
शपिङ सेण्टरमा अधिकांश महँगा तथा आकर्षक वस्तु तपाईंको आँखाको समदूरीमा राखिएका हुन्छन् । तलका तख्ताहरूमा सस्ता वस्तु हुन्छन् । त्यस्तै, प्रवेशद्वारको नजिकका शोकेशहरूमा महँगा सामान राखिन्छन् । त्यसैले अलिपरसम्म पनि हेर्ने गर्नुहोस् ।
सेलको अवसर नगुमाउनुहोस्
किनमेलका लागि टाढा नजानुहोस् । सकेसम्म घर नजिकैको र सस्तो पाइने पसल खोज्नुहोस् । तर, महँगा स्टोरहरूको ‘सेल अफर’ भने नछुटाउनुहोस् । यस्तो अवसरमा छिटो नबिग्रने र सबै ठाउँमा नपाइने विशेष खालका उत्पादनहरू किन्नु बेस हुनेछ ।
उपभोग्य मिति हेर्नुहोस्
हरेक खाद्यवस्तुको निश्चित आयु हुन्छ र त्यसलाई त्यो मितिअगावै प्रयोग गरिसक्नुपर्छ । अहिले उपभोग्य मिति सकिन लागेका वस्तुमा विशेष छूट दिने प्रचलन बढ्दो छ । त्यसैले त्यसतर्फ पनि ध्यान दिनुहोस् । खासगरी बेकरी तथा डिब्बाबन्द खाना र मासुमा यस्तो छूट दिइने प्रचलन बढी छ । कतिपय पसलले त नियमित रूपमै यस्ता खाद्यवस्तुमा छूट दिइरहेका हुन्छन् ।
वैकल्पिक रेसिपीको प्रयोग गर्नुहोस्
कतिपय परिकार बनाउन केही वस्तु नभई नहुने पनि हुन्छ । त्यस्ता आवश्यक वस्तुको मूल्य उच्च भएका बेलामा त्यसको विकल्प खोज्नुहोस् । ओलिभको तेल महँगो भएका बेलामा सूर्यमूखीको तेल पनि ठीकै हुन्छ कि ? वा, खसीको मासुको सट्टा चिकनबाटै पनि काम चल्छ कि ? विभिन्न पत्रपत्रिका तथा इण्टरनेटबाट यस्ता वैकल्पिक रेसिपीको जानकारी लिन सकिन्छ ।
उधारो नकिन्नुहोस्
उधारोमा सामान किन्नु भनेको आफ्नो ‘बार्गेनिङ’ शक्ति गुमाउनु हो । त्यतिमात्र होइन, उधारोमा सामान किन्दा तपाईंले गुणस्तरमा पनि सम्झौता गर्नुपर्ने हुन्छ किनकि तपाईंले सबै पसलमा उधारो पाउनुहुन्न । उधारो किन्नेले छूटबाट पनि वञ्चित हुनुपर्छ । अर्कातर्फ क्रेडिट कार्डबाट उधारो तिर्ने हो भने बिलको रकमका साथै त्यसको ब्याज पनि तिर्नुपर्ने हुन्छ । त्यस्तै सामान किनेपछि पाएको बिल पनि राम्रोसँग जाँच गर्नुहोस् । त्यसमा तपाईंले पाउने छूट दिइएको छ छैन पक्का गर्नुहोस् ।
एजेन्सीको सहयोगमा
December 1, 2012 Published in Aarthik Abhiyan Dailyगाँस, बास र कपास मानिसका आधारभूत आवश्यकता हुन् । तपाईं कपडामा मितव्ययिता अपनाउन ठूला शपिङ मलमा नगई ससाना पसलमा, डिस्काउण्ट स्टोर वा कहिलेकाही फुटपाथमै कपडा किन्न सक्नुहुन्छ । बस्नका लागि पनि ठूलो महल चाहिदैन, सानो ओत लाग्ने ठाउँ भए पनि गुजारा गर्न सकिन्छ । तर, खाद्यान्नका लागि तपाईंसँग त्यति धेरै विकल्प छैनन् । न एक दिनमा एक छाक खाएर गुजारा हुन्छ न त एकै प्रकारको खाना सधैं खाएर । त्यसैले खाद्यान्नमा हुने मूल्यवृद्धिले सबैलाई पिरोलेको हुन्छ । यो यति संवेदनशील छ कि यातायात भाडा, इन्धन आदिको मूल्य बढ्नासाथ खाद्यान्नको मूल्य स्वतः माथि जान्छ । हुन त खाने आवश्यकतालाई कसैगरी पनि टार्न सकिदैन तर केही उपाय अपनाएर खानासम्बन्धी खर्चमा नियन्त्रण भने गर्न सकिन्छ ।
घरमै खानुहोस्
घरबाहिर खानु कुनै पनि किसिमले महँगो पर्छ । रेष्टुराँमा महँगो मूल्य तिरेर खाने पोषिलो खाना त्यो भन्दा कैयौं गुणा कम खर्चमा घरमै तयार पार्न सक्नुहुन्छ । यदि तपाईंलाई रेष्टुराँ साँच्चिकै मन पर्छ भने त्यहाँ खाने होइन, लगानी गर्ने बारेमा सोच्नुहोस् ।
योजना बनाएर मात्र बजार जानुहोस्
कुनै किराना वा तरकारी पसलमा गएर जे राम्रो देखिन्छ, त्यसैले झोला भर्न थाल्नुभयो भने तपाईंले अनाहकमा धेरै पैसा खर्च गर्ने सम्भावना बढी हुन्छ । यस्तो खर्च नियन्त्रण गर्न बजार जानुअघि नै आफुले किन्नुपर्ने वस्तुहरूको सूची बनाउनुहोस् । घरमा बनाउने खानाको योजना एक हप्ता पहिले नै बनाउनुहोस् र त्यसका लागि चाहिने सामग्रीको सूची तयार गर्नुहोस् । त्यसपछि बजार गएर सूचीमा उल्लेख गरिएका सामग्री मात्र किन्नुहोस् ।
आँखा चिम्लनुहोस्
आधुनिक पसल तथा शपिङ सेण्टरहरूमा किनमेल गर्न सजिलो हुन्छ । तर, त्यहाँ सामानहरूको सजावट यसरी गरिएको हुन्छ कि हेर्दै जाँदा तपाईं केही नचाहिएका सामान पनि किन्ने सम्भावना रहन्छ । यदि किन्नुपर्ने सामानको सूची साथमै राख्नुभएको छ भने तपाईं दूध खोज्न ‘जङ्क फुड’ राखिएको ठाउँतिर पक्कै जानुहुने छैन । गइहालियो भने पनि आफ्नो खरीद सूचीमा नभएका सामानप्रति आँखा चिम्लनुहोस् ।
पेट भरेर मात्र किनमेल गर्न जानुहोस्
भोको पेटमा किनमेल गर्न जानुभयो भने तपाईंले कुनै महँगो रेष्टुराँमा पैसा खर्च गर्ने सम्भावना बढी हुन्छ । यसै पनि शपिङ मलका रेष्टुराँहरू महँगा नै हुन्छन् । रेष्टुराँको मेनुले पनि तपाईंलाई खर्च गर्न उक्साउने काम गर्छ । त्यसैले खर्चलाई आफ्नो नियन्त्रणमा राख्न पहिले टन्न खाना खानुहोस् अनि मात्र किनमेलमा जानुहोस् ।
तयारी खाना नखानुहोस्
बदलिँदो समयसँगै मानिस व्यस्त हुँदै गएको छ । ऊ हरेक काममा सहजता चाहन्छ । मानिसको यही व्यस्तताले ‘ग्रोसरी स्टोर’हरूका लागि व्यापारको नयाँ अवसर उपलब्ध गराएको छ— तयारी खाना । तर, तीनको मूल्य भने उच्च हुन्छ । म्याकरोनी, चाउचाउ, चिकन तथा माछाका तयारी परिकार किन्नुभन्दा यस्ता खाना तयार गर्नका लागि चाहिने सामग्री किन्नुहोस् । नबिर्सनुहोस् कतिपय बेकरी तथा आइसक्रिमहरू पनि सामान्य ज्ञानका आधारमा घरमै तयार गर्न सकिन्छ ।
बोत्तलबन्द पानी नकिन्नुहोस्
आफ्नो घरको धारामा आउने पानी पिउनयोग्य छैन भने ‘वाटर फिल्टर’ वा पानी शुद्धीकरण गर्ने केमिकल किन्नुहोस् । मिनरल वाटरले तपाईंको खर्च बढाउनमा ठूलै भूमिका खेल्छ । अझ गर्मी ठाउँमा त पानीको खर्च उल्लेखनीय रूपमा माथि पुग्छ ।
किनमेलमा केटाकेटीलाई नलैजानुहोस्
भोका, थाकेका र सन्की केटाकेटी सँगै लैजानुभयो भने तपाईंको किनमेलको समय लम्बिन्छ र खर्च पनि बढ्छ । छोराछोरीलाई किनमेलमा लैजानै परेमा घरमै पेटभरि खुवाएर लैजानुहोस् ।
थोकमा किन्नुहोस्
आफुलाई धेरै चाहिइरहने वस्तु थोकमा किन्नुहोस् । यसरी किन्दा धेरै पैसा बचाउन सकिन्छ । आजभोलि सबै सामानमा खुद्रा र थोकमूल्य लेखिएको हुन्छ । हरेक सामान किन्दा अर्को त्यस्तै सामान सस्तोमा पाइन्छ कि बुझ्नुहोस् । तर, यसो गर्दा गुणस्तरमा सम्झौता गर्ने तथा सस्तो पाइयो भन्दैमा नचाहिने सामान थुपार्नबाट भने बच्नुहोस् ।
पुरस्कार तथा छूट कुपनको प्रयोग
तपाईं किनमेलका लागि गइरहने पसल वा कम्पनीले नियमित ग्राहकका लागि विशेष छूट कुपनको व्यवस्था गरेको हुन सक्छ । कतिपय कम्पनीले पत्रपत्रिका तथा अनलाइनमा छूट कुपनहरू दिइरहेका हुन्छन् । आफुलाई सान्दर्भिक हुने वस्तु तथा सेवाहरूको कुपन लिन नबिर्सनुहोस् । यसबाट पनि केही पैसा जोगाउन सकिन्छ ।
हाटबजार तथा मेलामा किन्नुहोस्
हिँउद विभिन्न व्यापारिक मेलाहरूको मौसम पनि हो । यस्ता मेलामा अधिकांश सामानमा छूटको व्यवस्था गरिएको हुन्छ । त्यस्तै, स्थानीय कृषकहरूले उत्पादन गरेका वस्तु आयातित वस्तुभन्दा सस्तोमा पाइन्छन् । हाटबजारमा पनि मौसमी तरकारी तथा खाद्यवस्तु कम मूल्यमा किन्न पाइन्छ ।
तल हेर्नुहोस्
शपिङ सेण्टरमा अधिकांश महँगा तथा आकर्षक वस्तु तपाईंको आँखाको समदूरीमा राखिएका हुन्छन् । तलका तख्ताहरूमा सस्ता वस्तु हुन्छन् । त्यस्तै, प्रवेशद्वारको नजिकका शोकेशहरूमा महँगा सामान राखिन्छन् । त्यसैले अलिपरसम्म पनि हेर्ने गर्नुहोस् ।
सेलको अवसर नगुमाउनुहोस्
किनमेलका लागि टाढा नजानुहोस् । सकेसम्म घर नजिकैको र सस्तो पाइने पसल खोज्नुहोस् । तर, महँगा स्टोरहरूको ‘सेल अफर’ भने नछुटाउनुहोस् । यस्तो अवसरमा छिटो नबिग्रने र सबै ठाउँमा नपाइने विशेष खालका उत्पादनहरू किन्नु बेस हुनेछ ।
उपभोग्य मिति हेर्नुहोस्
हरेक खाद्यवस्तुको निश्चित आयु हुन्छ र त्यसलाई त्यो मितिअगावै प्रयोग गरिसक्नुपर्छ । अहिले उपभोग्य मिति सकिन लागेका वस्तुमा विशेष छूट दिने प्रचलन बढ्दो छ । त्यसैले त्यसतर्फ पनि ध्यान दिनुहोस् । खासगरी बेकरी तथा डिब्बाबन्द खाना र मासुमा यस्तो छूट दिइने प्रचलन बढी छ । कतिपय पसलले त नियमित रूपमै यस्ता खाद्यवस्तुमा छूट दिइरहेका हुन्छन् ।
वैकल्पिक रेसिपीको प्रयोग गर्नुहोस्
कतिपय परिकार बनाउन केही वस्तु नभई नहुने पनि हुन्छ । त्यस्ता आवश्यक वस्तुको मूल्य उच्च भएका बेलामा त्यसको विकल्प खोज्नुहोस् । ओलिभको तेल महँगो भएका बेलामा सूर्यमूखीको तेल पनि ठीकै हुन्छ कि ? वा, खसीको मासुको सट्टा चिकनबाटै पनि काम चल्छ कि ? विभिन्न पत्रपत्रिका तथा इण्टरनेटबाट यस्ता वैकल्पिक रेसिपीको जानकारी लिन सकिन्छ ।
उधारो नकिन्नुहोस्
उधारोमा सामान किन्नु भनेको आफ्नो ‘बार्गेनिङ’ शक्ति गुमाउनु हो । त्यतिमात्र होइन, उधारोमा सामान किन्दा तपाईंले गुणस्तरमा पनि सम्झौता गर्नुपर्ने हुन्छ किनकि तपाईंले सबै पसलमा उधारो पाउनुहुन्न । उधारो किन्नेले छूटबाट पनि वञ्चित हुनुपर्छ । अर्कातर्फ क्रेडिट कार्डबाट उधारो तिर्ने हो भने बिलको रकमका साथै त्यसको ब्याज पनि तिर्नुपर्ने हुन्छ । त्यस्तै सामान किनेपछि पाएको बिल पनि राम्रोसँग जाँच गर्नुहोस् । त्यसमा तपाईंले पाउने छूट दिइएको छ छैन पक्का गर्नुहोस् ।
एजेन्सीको सहयोगमा
No comments:
Post a Comment